استقبال خاورمیانه از نقش صلح‌ساز چین و مخالفت با مداخله‌جویی آمریکا

نشست دوباره ایران و عربستان سعودی در پکن نشان می‌دهد چین یک صلح‌ساز است و سیاست‌های این کشور تطابق بیشتری با منافع کشورهای خاورمیانه دارد.

«حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران و شاهزاده «فیصل بن فرحان» همتای سعودی وی پنجشنبه هفته گذشته در پکن دیدار کردند. این ملاقات در واقع نخستین دیدار رسمی میان دیپلمات‌های ارشد دو کشور طی هفت سال گذشته محسوب می‌شود.
تصمیم دو کشور فوق برای برگزاری مجدد گفتگوهایشان در پکن تداوم توافقی است که دهم مارس (19 اسفند 1401) برای احیای روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارت‌ها حاصل شد. در حقیقت این سیگنالی مثبت است که نشان می‌دهد دو کشور در حال حرکت به سوی گرمای بیشتر در روابطی هستند که اخیرا یخ آن شکسته شده است.
«لیو جانگ‌مین» استاد «موسسه مطالعات خاورمیانه» در دانشگاه «مطالعات بین‌المللی شانگهای» در این باره به نشریه «گلوبال تایمز» گفت که نشست ایران و عربستان در پکن این پیام را ارسال کرد که چین به نقش حیاتی خود در ایجاد صلح در خاورمیانه در آینده ادامه خواهد داد. ایجاد اعتماد بین عربستان سعودی و ایران یک شبنه اتفاق نخواهد افتاد. در این روند، چین به عنوان یک طرف ثالث که می‌تواند کمک فراوانی به از سرگیری روابط دیپماتیک میان دو کشور کند، احتمالا باید به ایفای نقش میانجیگر و تسهیل‌کننده ادامه دهد.
«تیان ون‌لین» پژوهشگر «موسسه روابط بین‌الملل معاصر چین» نیز گفت: عربستان سعودی و ایران تمایل دارند به چین اعتماد کنند زیرا چین تصویری مثبت در جامعه بین‌المللی از جمله در خاورمیانه دارد. برای مثال، سیاست های چین منطبق با منافع کشورهای خاورمیانه است اما ایالات متحده سعی در ترویج یکجانبه‌گرایی و هژمونی دارد و می‌خواهد ارزش‌های خود را در منطقه تحمیل کند.
هم ایران و هم عربستان سعودی از روی تعامل دیرین خود با آمریکا می‌دانند که واشنگتن قابل اعتماد نیست. واشنگتن در بهره بردن از درگیری‌ها و مناقشات در خاورمیانه به ویژه از منازعه بین عربستان سعودی و ایران مهارت دارد و به این روش هرج و مرج منطقه‌ای به راه می‌اندازد و نفوذ خود در منطقه را به رخ می‌کشد.

لذا چون آمریکا دردسرآفرینی می‌کند، درگیری به راه می‌اندازد و به روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی آسیب می‌زند پس این دو کشور نمی‌توانند به ایالات متحده اعتماد کنند.
در مقام مقایسه، سیاست خارجی چین در قبال عربستان سعودی،‌ ایران و خاورمیانه به طور کلی رویکردی منصفانه و عینی در پیش گرفته و همواره سعی در کاهش منازعات و ترویج آشتی میان کشورهای منطقه داشته است.
چین تمایل دارد به عنوان یک هماهنگ‌کننده در حل مناقشات در خاورمیانه عمل کند. مواضع متوازن، منصفانه و عینی چین و همچنین تعامل اخیر آن با ایران و عربستان سعودی یک اعتماد عمیق میان چین و دو کشور مذکور ایجاد کرده است. این با روشی که ایالات متحده به مدیریت موضوعات مرتبط می‌پردازد،‌ متفاوت است.
اقدامات آمریکا و رویکرد متکبرانه آن باعث شده کشورهای بیشتر و بیشتری در خاورمیانه به باطن نیات ایالات متحده پی ببرند. عربستان سعودی معمولا یک شریک امنیتی قابل‌اتکاء برای آمریکا بود اما در سال‌های اخیر رابطه ریاض-واشنگتن به شکل روزافزونی متشنج شده است. روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» اخیرا در گزارشی نوشت «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی سال گذشته به دستیارانش گفته بود دیگر تمایلی به راضی کردن ایالات متحده ندارد.
تیان تاکید کرد: مناسبات میان آمریکا و عربستان سعودی طی سال‌های گذشته آرام و بی سر و صدا دستخوش تغییراتی شده است. خودمختاری عربستان سعودی به شکل روزافزونی در حال افزایش است و ریاض در حال به کارگیری یک راهبرد اقتصادی بدون وابستگی به آمریکاست. ریاض همچنین دیگر از لحاظ سیاسی مطیع واشنگتن نیست. طبیعتاعربستان سعودی اکنون در حال افزایش سرمایه گذاری خود در چین و به دنبال میانجیگری این کشور در روابط ریاض-تهران است. «اوپک پلاس» خبر شگفت انگیز کاهش تولید نفت را منتشر کرد که با آنچه آمریکا انتظار داشت، مطابقتی ندارد.
حالت خشم و عصبانیت از ایالات متحده در خاورمیانه فراگیر شده و این فقط مختص به عربستان سعودی نیست زیرا حضور آمریکا در منطقه اساسا با هدف تسخیر منابع نفتی صورت می‌گیرد. در واقع آمریکا با هر کسی متحد شود یا از آن جدا شود این امر بر اساس منافع راهبردی تعریف شده ایالات متحده انجام می‌شود نه فقط منافع آن کشور و این چیزی است که بر همگان آشکار گردیده است.

این حقیقتی است که دیگر کسی نمی‌خواهد برای همیشه  آلت دست آمریکا باشد.
تلاش‌های ایالات متحده برای کنترل چشم انداز انرژی جهانی به ویژه با توجه به درگیری روسیه-اوکراین، باعث عصبانیت کشورهای بسیاری شده زیرا واشنگتن مداما از برخی کشورهای خارومیانه می‌خواهد منافع خود را برای سرکوب روسیه، قربانی کنند.
علاوه بر این، واشنگتن خواستار این است که منطقه را به میدان نبردی برای رقابت ژئوپلتیکی قدرت‌های بزرگ تبدیل کند که با مقاومت کشورهای خاورمیانه مواجه شده است. واشنگتن باید درک کند امور خاورمیانه باید توسط کشورهای همین منطقه تصمیم گیری شود و این گونه نیز خواهد شد.