عراق؛ یک انتخابات و چند پیام

انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ عراق از چند جهت متفاوت از ۴ دور قبلی بوده و پیامهای متعددی به ویژه برای طرف‌های خارجی مخابره می‌کند.
به نقل از دیده نیوز ، انتخابات پارلمانی عراق از صبح امروز در میان تدابیر شدید امنیتی در 83 حوزه و با حضور 21 ائتلاف سیاسی و 167 حزب برای انتخاب 329 نماینده برگزار شد. این دور از انتخابات پارلمانی در عراق قرار بود سال آینده (2022) برگزار شود اما پس از تظاهرات‌ها و اعتراض‌های گسترده مردمی در اواخر سال 2019، عادل عبدالمهدی استعفاء کرد و پس از کشمکشی طولانی سرانجام «مصطفی الکاظمی» در می 2020، رأی اعتماد را برای تشکیل دولت در مرحله انتقالی تا زمان برگزاری انتخابات زودهنگام کسب کرد. احزاب سیاسی این کشور بر روی برگزاری انتخابات زودهنگام که خواست معترضان بود، به توافق رسیدند و در نهایت الکاظمی دهم اکتبر 2021 یعنی امروز را موعد برگزاری انتخابات زودهنگام اعلام کرد.

وجه تمایز انتخابات 2021 عراق و مشارکت مردمی

طبق قانون جدید انتخابات عراق ، مراکز انتخاباتی به جای 18 حوزه، بر اساس میزان جمعیت این کشور به 83 حوزه تقسیم شده و بر همین اساس مردم می توانند بر اساس انتخاب شخص و نه انتخاب حزب در حوزه انتخابی خود مشارکت فعالی داشته باشند. بر همین اساس شاهد افزایش حضور مردم نسبت به انتخابات سال 2018 میلادی بودیم. از طرفی مرجعیت عراق و موسسات دینی مردم را برای حضور و مشارکت آگاهانه در انتخابات دعوت کردند. در نتیجه، قانون انتخابات جدید، افزایش حضور کاندیدهای مستقل در این انتخابات و دعوت موسسات دینی و سیاسی جهت مشارکت در انتخابات ، حضور مردم را نیز افزایش می‌دهد.
علاوه بر آن پس از پیروزی عراق بر داعش و تظاهرات سال 2019 میلادی مردم امروز به دنبال استقلال کشور و تقویت حکومت مرکزی با حضور افراد متخصص و مخلص هستند. حضور مردم در این انتخابات پیام‌های مهمی برای کشورهای مختلف خواهد داشت و بارزترین آن استقلال عراق و جلوگیری از دخالت کشورهای مختلف در امور داخلی عراق خواهد بود.

وضعیت رقابت جریانهای سیاسی

با توجه به قانون جدید انتخابات بنظر می رسد وزن سیاسی مستقلین در این دوره پر رنگ تر از دوره‌های گذشته باشد. 959 کاندید مستقل در این انتخابات مشارکت کردند، این در حالی است که تمام کاندیدهای این دوره انتخابات 3249 نفر می باشند و بنظر می رسد مستقلین بتوانند بین 40 الی 70 کرسی پارلمان را در اختیار بگیرند و به طور کلی قانون جدید انتخابات کمک شایانی به گروه‌های مستقل خواهد کرد.

در این میان احزاب سیاسی رقابت ویژه‌ای در این انتخابات دارند اما این رقابت بین شیعیان و اهل سنت عراق بیشتر دیده می‌شود. از طرفی اهل سنت رقابت ویژه‌ای را بین «محمد حلبوسی» رئیس فعلی پارلمان و «خمیس الخنجر» رئیس تشکل عراقی «المشروع العربی» تجربه می کنند و از طرف دیگر شیعیان رقابت بسیار حساسی را با برای کسب کرسی های بیشتر در پارلمان دارند که این رقابت بیشتر بین گروه المالکی و صدر دیده می شود. اما آنچیزی که تجربه نشان داده است احزاب سیاسی پس از مشخص شدن وزن سیاسی خود تلاش می کنند تا ائتلاف جامعی را بین تمام احزاب سیاسی تشکیل دهند و در نهایت نخست وزیر را مشخص کنند.

چرا انتخابات پارلمانی عراق اهمیت زیادی دارد؟

به این دلیل که نظام سیاسی عراق، پارلمانی است و ترکیب نهایی پارلمان مستقیما در انتخاب رئیس جمهور، نخست وزیر، رئیس پارلمان و همچنین ساختار کابینه تاثیرگذار است، این انتخابات همواره مهم بوده است.از زمان سقوط صدام در سال 2003 تاکنون، چهار دوره انتخابات پارلمانی به ترتیب در سال‌های 2005، 2010، 2014 و 2018 برگزار شده و انتخابات امروز که پنجمین دور انتخابات عراق پس از سقوط صدام است، نخستین انتخابات زودهنگام در تاریخ این کشور از سال 2003 تاکنون است.

انتخابات پارلمانی عراق حساس ترین انتخابات این کشور پس از سقوط صدام شمرده می شود، چرا که نه تنها مردم درباره سرنوشت خود و کشورشان تصمیم می‌گیرند، بلکه در ادامه این انتخاب، چگونگی تعامل با برخی از کشورهای منطقه نیز بازتعریف می شود.

علاوه بر آن بیشترین اهمیت انتخابات پارلمانی عراق در این است که پس از تشکیل پارلمان، دولت جدیدی بر سر کار خواهد آمد تا درباره پرونده‌ها و مسایل حساس و مهمی چون عقب نشینی و خروج نیروهای اشغالگر آمریکایی، آشتی ملی، بازسازی عراق و آماده سازی و تجهیز نیروهای نظامی این کشور برای در اختیار گرفتن کامل مسئولیتهای امنیتی و انتظامی، تصمیم بگیرد.

پیش از این کشورهای مختلف تلاش کردند تا تظاهرات 2019 میلادی را منحرف کنند و مطالبات حقیقی مردم در سال 2019 میلادی را بر اساس منافع خود تعریف کنند. بی شک این کشورها اکنون تلاش خواهند کرد تا افراد و احزاب خود را در عراق در راس کار قرار دهند و برخی از این مداخلات حالت آشکار به خود گرفته است.

تلاش ادامه دار آمریکا برای تاثیرگذاری بر انتخابات عراق و نتایج آن

بر همین اساس نکته حائز اهمیت درباره روند برگزاری این انتخابات و نیز نتایج آن که هنوز مشخص نشده، مداخلات طرفهای خارجی به سرکردگی آمریکا برای تاثیرگذاری بر آن است. بعد از اینکه گزینه‌های نظامی ایالات متحده علیه مقاومت در کشورهای مختلف و از جمله عراق به نتیجه نرسید، واشنگتن بهترین راه مقابله با مقاومت را گزینه سیاسی و ملی میداند. به همین دلیل است که از سال 2019 و همزمان با مشخص شدن تاریخ برگزاری انتخابات پارلمانی عراق، حشد شعبی همواره در معرض توطئه‌های گوناگون آمریکا و مهره‌های آن بوده است.

آمریکاییها به خوبی می‌دانند که انتخابات پارلمانی عراق سرنوشت دولت آینده را نیز تعیین می‌کند و به همین دلیل باید همه تلاش خود را برای کمرنگ کردن حضور نیروهای وابسته به حشد شعبی در پارلمان آینده عراق به کار ببندد.

از طرف دیگر بعد از فشار مردم و گروه‌های عراقی برای اخراج نظامیان ایالات متحده از عراق و آغاز سازوکار این عملیات، آمریکاییها نگرانند که چه کسی خلاء ناشی از خروج آنها از عراق را در این کشور پر خواهد کرد.در واقع آمریکاییها معتقدند که خروج آنها از عراق، عرصه این کشور را برای گروه‌های طرفدار ایران گسترده تر خواهد کرد؛ موضوعی که آمریکا و متحدانش از آن وحشت دارند. در صورتی که خروج نظامی ایالات متحده از عراق محقق گردد محدوده تحرکات واشنگتن در داخل این کشور به ویژه تحریکات نظامی آن ضد حشد شعبی به شکل قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد.

به همین دلیل روند سیاسی و نتیجه انتخابات پارلمانی عراق تعیین کننده ترین گزینه برای نفوذ واشنگتن در این کشور خواهد بود. بر همین اساس است که آمریکاییها از هیچ تلاشی برای تاثیرگذاری بر انتخابات عراق و نتیجه آن فروگذار نکردند. حتی متحدان عربی ایلات متحده همچون عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز از این قافله عقب نماندند. در همین زمینه وبسایت افشاگر سعودی لیکس اعلام کرد که عربستان هزینه بالایی برای تقویت گروه‌های سیاسی همسوی خود در عراق در انتخابات اخیر این کشور پرداخت کرده است.

همه این تلاشها به دلیل آن است که نتیجه انتخابات پارلمانی عراق عامل اصلی تعیین استراتژی آینده عراق در قبال کشورهای منطقه و نیز آمریکا خواهد بود و واشنگتن نگران است که در صورت افزایش وزنه مقاومت در پارلمان عراق، عرصه این کشور برای آمریکاییها تنگ و ناامن گردد.