بانک «سیلیکون ولی» دهم مارس (19 اسفند) درست چند روز پس از حدود 40 سال فعالیت اقتصادی ورشکسته و دچار فروپاشی شد. گفته می‌شود این شانزدهمین بانک بزرگ در ایالات متحده و بزرگترین ورشکستگی از زمان بحران مالی 2008 است. علاوه بر این، در 12 مارس (21 اسفند) هم «شرکت بیمه سپرده فدرال» کنترل بانک «سیگنچر» که در نیویورک مستقر است، در دست گرفت. این واکنش دولت فدرال با این همه تناقض‌های داخلی عمیق در آمریکا را افشاء کرد.
این رویدادها برای تازه‌کارها سوالات فراوانی را درباره ثبات مالی ایالات متحده به وجود آورده است. با توجه به ورشکستی نابهنگام بانک سیلیکون ولی، سپرده گذاران بانک سیگنچر بیش از 10 میلیارد دلار دارایی نقدی خود را بیرون کشیدند که باعث شد دومینوی فروپاشی به این بانک هم برسد.
«بارنی فرانک» عضو سابق مجلس نمایندگان و یکی از حامیان قانون «داد-فرانک» که در واکنش به بحران مالی سال 2008 اجرایی شد به شبکه خبری «سی ان بی سی» گفت این یک اثر مسری است و به این ترتیب سوالاتی را در خصوص آلودگی بیشتر در بخش بانکداری آمریکا در ذهن افکار عمومی مطرح کرد.
بانک مرکزی آمریکا و شرکت بیمه سپرده فدرال با حمایت کامل از جانب دولت «جو بایدن» رئیس جمهور این کشور، فورا واکنش نشان داده و اعلام کردند «هر کاری نیاز باشد» برای حمایت از سپرده گذاران بدون بیمه در بانک سیلیکون ولی که اکثرا فوق العاده ثروتمند هستند، انجام خواهند داد و مقررات نقدیندگی را برای بانک‌ها به دلیل «خطرات سیستمیک» مشکوک افزایش می‌دهند.
بسیاری از تحلیلگران این اتفاق را به مثابه رها کردن اصول بازار آزاد و تشویق بانک‌ها به عدم انجام تعهد کاری دقیق برای کاهش ریسک دانستند.
با این وجود، باید گفت فروپاشی بانک سیلیکون به وسیله چند فاکتور به دلیل افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی آمریکا طی سال گذشته با هدف کاهش تورم، تسریع شده بود. پیش از آنکه بانک مرکزی آمریکا کمربند پولی را سفت کند، اساسا با توجه به نشستن نرخ بهره در سطح صفر در حال پول خرج کردن مجانی بود.
این امر به بخش بشدت مخاطره آمیز نفاوری و محیط استارت آپ کمک کرد اما پول آن وقتی نرخ‌های بهره صعودی شد ته کشید و باعث شد سپرده گذاران برای برداشت پول‌هایشان هجوم آورند.
بانک سیلیکون ولی پول رایگانی که بانک مرکزی در سال 2020 و 2021 یعنی طی دوره تشدید پاندمی کرونا اهداء و با این کار در اقتصاد مداخله کرده بود را در اوراق بهادار وزارت خزانه داری و اوراق بهادار با پشتوانه رهنی، سرمایه گذاری کرد. افزایش نرخ بهره عملا این دارایی‌ها را به خاکستر تبدیل کرد و هنگامی که سیلیکون ولی این اوراق بهادار را برای جبران خروج سپرده‌ها فروخت، ضرر هنگفتی به آن زد. وقتی هم که گزینه دیگری وجود نداشت شرکت بیمه سپرده فدرال وارد عمل شد.
در اصل، وابستگی شدید بانک سیلیکون ولی به اوراق قرضه خزانه داری و محیط پر ریسک که از این دیدگاه سرچشمه گرفته بود که بانک مرکزی به سیاست‌های وام‌دهی آسانتر در آینده باز می‌گردد، فاکتور اصلی ورشکستگی سیلیکون ولی بود.
اما حالا این اتفاق سوالاتی را در خصوص اینکه آیا بانک‌های دیگر هم در این موقعیت قرار دارند یعنی وابستگی شدید به اوراق قرضه خزانه داری، مطرح کرده و مشخص شده همانطور که بیشتر تحلیلگران اعتقاد دارند این واقعیت جاری است و بخش بانکداری ایالات متحده بشدت شکننده است.
در واقع، روزنامه «فایننشال تایمز» در گزارشی به مطالعه اقتصاددانان در پنج دانشگاه بزرگ اشاره کرد و متوجه شده که ارزش بازار سیستم بانکداری آمریکا دو تریلیون دلار کمتر از ارزش ثبت شده دارایی‌های آن است. علاوه بر این 10 درصد بانک‌ها ضرر و زیان‌های شناخته نشده بزرگتری نسبت به سیلیکون ولی دارند.
طبق این گزارش، حتی اگر نیمی از سپرده گذاران بیمه نشده تصمیم به برداشت پول خود بگیرند، تقریبا 190 بانک در خطر بالقوه آسیب ناشی از سپرده گذاران بدون بیمه قرار دارند و به این ترتیب 300 میلیادر دلار سپرده بدون بیمه در خطر قرار دارد.
