«شی جین پینگ» رئیس جمهوری خلق چین 20 مارس (29 اسفند) وارد مسکو شد و سفر رسمی خود به روسیه را آغاز کرد. حال و هوای صمیمی استقبال از وی در کل روسیه و توجه فراوان افکار عمومی جهان، همگی نشان میدهد این نمونهای از دیپلماسی قابل توجهِ سران کشورهاست. با تمام وجود بر این باوریم که این سفر روابط چین-روسیه را به پیش خواهد برد، روابطی که در حال نیز از لحاظ تاریخی در بالاترین سطح قرار دارد، و آن را به سطح جدیدی خواهد رساند.
این مناسبات نه فقط منافع ملموسی برای مردم چین و روسیه به ارمغان میآورد بلکه به سود منطقه نیز خواهد بود. به عبارت دیگر تاثیر فراگیر ترویج صلح و توسعه در کل جهان با ماهیت هماهنگی روابط مشارکتی راهبردی جامع چین-روسیه در عصر جدید تعیین میشود.
طی این سفر سران چین و روسیه مقالات مهمی را در رسانههای جریان اصلی طرف مقابل منتشر کرده و اهمیت این دیدار که در بالاترین سطح صورت میگیرد را از دیدگاه چین و روسیه تبیین کردند. این امر همچنین اعتماد متقابل راهبردی بشدت سطح بالا میان چین و روسیه را نشان میدهد. با نگاهی به دو مقاله مذکور به راحتی دوستی شخصی عمیق میان سران دو کشور و همچنین دوستی ریشه دار چین-روسیه را احساس میکنیم.
آقای شی در این مقاله آورده است: تاریخ و عملکرد به ما میگوید کلید روابط چین-روسیه که در مقابل آزمون فراز و نشیبهای بینالمللی آن را مقاوم ساخته یافتن راهی برای تعامل و کنار آمدن صحیح با یکدیگر است.
ارزش فراوان این روش تعامل و با هم کنار آمدن به طور خاص در دوران کنونی حائز اهمیت است یعنی زمانی که ایالات متحده در حال ترویج اردوگاه تقابل و «جنگ سرد جدید» در حال متولد شدن است. در واقع این نوع جدیدی از روابط بینالمللی است که دیپلماسی چین در عصر جدید خواستار آن و متعهد به اجرای آن است. ماهیت آن ریشه در احترام متقابل، انصاف و عدالت و همچنین همکاری برد-برد دارد.
روابط چین-روسیه مثالی روشن از موفقیت این نوع جدید از روابط بینالمللی است. اساس آن عدم تعهد، عدم تقابل و عدم هدف گرفتن طرفهای ثالث است. در این رویکرد، به اصطلاح تقسیم قدرت میان قدرتهای بزرگ، تبادل منافع و پارادیم قدیمی روابط ارباب و برده کنار گذاشته شده است.
چین و روسیه بزرگترین همسایگان یکدیگر هستند و تفاوتهای زیادی در شرایط ملی، نظامهای سیاسی، تاریخ و فرهنگ آنها وجود دارد. بر اساس دیدگاه کوتهفکرانه ایالات متحده و غرب، خوب نبودن روابط میان چین و روسیه امری عادی است. اما در حقیقت چین و روسیه نه تنها به خوبی با هم کنار آمدهاند بلکه دارای چنان مناسبات خوبی هستند که درک آن برای غربیها دشوار است.
نیازی به گفتن نیست که این افراد باید گامهای سریعتری بردارند و خود را با زمانه وفق دهند. گنجینه مناسبات چین و روسیه که با همکاری بلندمدت دوستانه و متقابلا سودمند غنی گشته با تحریکات و اختلافات خارجی از هم نخواهد گسست. این روابط همچنین دارای تاثیر کاملا مثبتی بر جستجو و ساخت الگوی مناسبات کشورهای بزرگ با مشخصههای همزیستی مسالمت آمیز، ثبات کلی و توسعه متوازن است.
از لحاظ تئوری، حالا که روسیه و چین توانستهاند به این روش با یکدیگر تعامل کنند پس کشورهای دیگر هم میتوانند.
امکان پذیر است که هر چه کشورهای بیشتری این نوع روابط جدید بینالمللی را بسازند جهان در صلح و آرامش بیشتری خواهد بود.
از سوی دیگر، این تعصبات،وسواسهای ایدئولوژیکی و خودخواهیهای ژئوپلتیکی میان کشورهاست که اجازه نمیدهد حالت آرمانیِ روابط بینالملل به واقعیت تبدیل شود. پیشرفت تمدن سیاسی بشر و ایجاد یک جهان صلح آمیزتر به غلبه و عبور از این موانع بستگی دارد.
آقای «شی» در مقالهای که مارس 2013 منتشر شد طی سفرش به روسیه مفهوم جامعهای با سرنوشت مشترک برای بشریت را مطرح ساخت. طی 10 سال گذشته، سرنوشت انسانها بیشتر و بیشتر به هم پیوند خورده است. مفهوم جامعهای با سرنوشت مشترک برای بشریت بر این باور است که فقط با همکاری تمام انسانها میتوان مشکلات و چالشهای پیش رو را حل کرد. اتحاد و صلح در جهان در مقابل چند دستگی و آشوب به نفع تمام بشریت است.
رئیس جمهور چین پس از آن ساخت مشترک ابتکار «کمربند و جاده»، ابتکار «توسعه جهانی»، ابتکار «امنیت جهانی» و ابتکار «تمدن جهانی» را مطرح ساخت که معانی ضمنی و مسیر کاربردی مفهوم جامعهای با آینده مشترک برای بشریت را غنا میبخشند.
روابط چین-روسیه در این خصوص ارائه کننده یک مرجع کامل و غنی و گواهی برای جهان طی سالها تجربه هستند و در عین حال منعکس کننده اهمیت جهانی روابط پکن-مسکو نیز تلقی میشود.
برخی در آمریکا و غرب با رویکردی سیاه و بدخواهانه به بزرگنمایی تعاملات عادی میان چین و روسیه میپردازند و نهایت تلاش خود را برای غیرطبیعی جلوه دادن آن انجام میدهند.
شفافیت و صراحت روابط چین-روسیه قدرتمندترین پاسخ به آن شایعهها و سیاهنماییهاست. جهان خارج به طور خاص به دنبال این است که ببیند سفر آقای شی به روسیه چه تاثیری بر بحران اوکراین خواهد داشت.
در حقیقت ما میتوانیم این پاسخ را از دو مقاله نگاشته شده توسط رهبران چین و روسیه دریابیم.
چین و روسیه با وجود ناملایمات جهان راه اعتماد متقابل راهبردی بین دو کشور و روابط دوستانه با همسایگان را یافتهاند و پاردایمی جدید برای نوعی جدید از مناسبات کشورهای بزرگ ایجاد کردهاند. روشنگری که این امر برای جهان به ارمغان آورده همه جانبه است.
معتقدیم که سفر مملو از دوستی، همکاری و صلح رئیس جمهور شی انگیزه جدیدی به توسعه سالم و با ثبات روابط چین-روسیه تزریق خواهد کرد و الگویی جدید برای ارتقاء ساخت جامعهای با سرنوشت مشترک برای بشریت ایجاد مینماید.