بعد از شکست آمریکا در افغانستان روابط واشنگتن و ریاض به‌شکلی بی‌سابقه از ۸۰ سال گذشته تاکنون دچار تنش شده است و طرفین حتی دست به طرح تهدیدهای مستقیم و غیرمستقیم ضد یکدیگر زده‌اند.
به نقل از دیده نیوز، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر روزنامه رأی الیوم در مقاله جدید خود به تحولات اخیر در روابط عربستان سعودی و هم‌پیمان قدیمی آن یعنی آمریکا پرداخته نوشت: آنچه اکنون مسلم به‌نظر می‌رسد این است که روابط میان عربستان و آمریکا روز به روز بدتر می‌شود و طی دو هفته گذشته وارد مرحله‌ای بی‌سابقه از تنشها شده است که ممکن است به یک انتقام سیاسی و اقتصادی طی روزها و ماه‌های آینده منجر شود،
در همین راستا چندین مورد تحولات و شاخص‌های میدانی التهابات موجود در روابط ریاض و واشنگتن را مورد بررسی قرار داده‌ایم که می‌توان آنها را به‌شرح زیر ارزیابی کرد:
ـ خبرگزاری معتبر آسوشیتدپرس آمریکا که روابط نزدیکی با محافل تصمیم‌گیرندگان در کاخ سفید دارد اعلام کرد که «جو بایدن» رئیس‌جمهوری آمریکا تصمیم گرفته است همه سامانه‌های دفاع موشکی «پاتریوت» و سامانه فوق‌پیشرفته «ثاد» را که در سال 2019 بعد از حمله موشکی و پهپادی انصارالله یمن به تأسیسات نفتی عربستان، به‌منظور حمایت از اهداف استراتژیک سعودی در این کشور مستقر شده بود از آنجا خارج کند.
این خبرگزاری همچنین در گزارش خود مجموعه‌ای از تصاویر ماهواره‌ای از این سامانه‌ها در پایگاه هوایی شاهزاده سطام در جنوب شرق ریاض را که تخلیه شده بود منتشر کرد و این بدان معناست که در واقع وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) این تصاویر را فاش کرده است.
ـ مورد دوم به لغو سفر «لوید آستین» وزیر دفاع آمریکا به عربستان برمی‌گردد که قرار بود پایان هفته گذشته ضمن سفر وی به کشورهای حوزه خلیج فارس که از قطر شروع شود و به کویت و بحرین برسد انجام بگیرد. این تعویق و لغو بی‌سابقه سفر یک مقام آمریکایی به عربستان بازتاب خشم رسمی عربستان و اهانت به هم‌پیمان آمریکایی آن است.
ـ پافشاری مقامات سعودی بر تأکید بر اینکه توجیهات آمریکا برای لغو این سفر دروغ بوده است، نمونه دیگری درباره التهاب روابط عربستان و آمریکاست، در همین راستا «سطام بن خالد آل‌سعود» از شاهزادگان سعودی که فعالیت وسیعی در شبکه‌های اجتماعی دارد با انتشار توییتی نوشت “تعویق این سفر یک تصمیم سعودی بود و عربستان «بزرگ» هرگز دیکته‌های کسی را قبول نمی‌کند و طبق منافع مشترک و احترام متبادل با همه تعامل دارد.”، شاید بتوان گفت این اولین بار است که یکی از اعضای خاندان پادشاهی عربستان درباره آمریکا این‌گونه صحبت می‌کند.
ـ شاهزاده «سطام بن خالد» که از نزدیکان «محمد بن سلمان» ولیعهد و حاکم فعلی عربستان است در توییت خود اصرار داشت که بگوید عربستان همزمان با لغو سفر وزیر دفاع آمریکا از رئیس امور بین‌الملل پارلمان روسیه (دوما) در ریاض استقبال کرد. این تهدیدی واضح بود مبنی بر اینکه عربستان آماده جایگزین کردن روسیه به‌جای واشنگتن است. این سخنان شاهزاده مذکور سعودی بسیار خطرناک است و میتواند بسیار پرهزینه باشد.
ـ شاهزاده «ترکی الفیصل»، رئیس سابق دستگاه اطلاعات عربستان با حضور در شبکه سی‌ان‌بی‌سی از ایالات متحده خواست تا به تعهدات خود در برابر عربستان از طریق نگه داشتن سامانه‌های موشکی خود در این کشور پایبند باشد؛ چرا که این عقب‌نشینی میتواند سوءنیت واشنگتن را بازتاب دهد.
تحلیلگران آمریکایی در این زمینه معتقدند که ایالات متحده تئوری «آمریکای اول» را آغاز کرده است و متحدان خود را در منطقه خلیج فارس به‌ویژه عربستان سعودی رها می‌کند تا توجه و تمرکز خود را معطوف به اتحاد جدید چین و روسیه که تبدیل به تهدید مستقیمی برای جایگاه آمریکا شده است، کند.
خروج سامانه‌های موشکی آمریکا از عربستان در زمان بسیار بدی برای این کشور اتفاق افتاد؛ زیرا جنبش انصارالله یمن و متحدانش حملات موشکی و پهپادی خود را به تأسیسات نفتی عربستان (آرامکو) و زیرساخت‌های نظامی آن تشدید کرده‌‌اند.
البته سامانه‌های پاتریوت آمریکا پیش از این شکست خود را در رهگیری موشک‌های بالستیک انصارالله که ضربات دردناکی به تأسیسات آرامکو (مرغ تخم‌طلای خزانه عربستان) وارد آورد، چندین بار ثابت کرده است.
اقدام اخیر عربستان در امضای قراردادهای تسلیحاتی با روسیه و تلاش برای خرید سامانه اس400 از این کشور، گزینه‌ای مجاز است اما خطراتی نیز دارد؛ چرا که آمریکا خرید این سامانه روسی را خط قرمز خود توصیف کرده است و ممکن است منجر به اتخاذ اقدامات انتقام‌جویانه از جانب واشنگتن باشد؛ به‌شکلی که مقامات سعودی تحمل پیامدهای آن را نداشته باشند.
اعلامیه چند روز قبل دفتر جو بایدن مبنی بر اینکه محرمانه بودن شماری از اسناد مربوط به حملات 11 سپتامبر و کسانی که در آن دست داشته‌اند لغو می‌شود که همزمان با اعلام لغو سفر وزیر دفاع آمریکا به عربستان و استقبال سعودی‌ها از یک مسئول ارشد روسی صورت گرفت یک تهدید مستقیم علیه عربستان به‌شمار می‌رود؛ زیرا افشای این اسناد اگر حمایت مالی و لجستیکی مقامات سعودی از مشارکت‌کنندگان در حملات 11 سپتامبر را تأیید کند به‌معنای چراغ‌سبز نشان دادن به دادگاه‌های ایالات متحده جهت رسیدگی به پرونده‌های خانواده‌های قربانیان این حملات است که درخواست غرامت دارند و ممکن است این غرامت‌ها به چندین تریلیون دلار برسد.
باید به‌خاطر داشته باشیم آمریکا که توانست اسناد دروغین استفاده عراق از سلاح‌های کشتار جمعی را جعل کند از انتشار و یا جعل اسنادی که دخالت خانواده حاکم بر عربستان در حملات 11 سپتامبر را تأیید می‌کند ابایی نخواهد داشت و شاهدان سعودی زیادی نیز دارد که آماده شهادت دادن در این زمینه هستند.
دولت بایدن همچنین نقش عربستان را در افغانستان به حاشیه برد و قطر را به‌عنوان پایگاه سیاسی و نظامی و دیپلماتیک اصلی خود در منطقه خلیج فارس و کل خاورمیانه قرار داد که همین اقدام همچون خنجری زهرآگین بود که به پشت عربستان فرو رفت و میتواند به یک رابطه ائتلافی استراتژیک که قدمت آن به 80 سال قبل برمی‌گردد و بارزترین شاخص آن میلیاردها دلار هزینه عربستان و استفاده از هزاران عناصر مسلح در افغانستان برای شکست شوروی در اوایل دهه 80 و انتقام از شکست در جنگ ویتنام است، پایان دهد.
آمریکا هیچ تضمینی نمی‌دهد و هم‌پیمانان خود را به‌آسانی رها می‌کند که آخرین آنها «اشرف غنی» رئیس جمهور افغانستان بود که به امارات گریخت.
